Consultancybureau Arcadis heeft in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een rapport opgesteld dat handvatten biedt voor ‘goed nabuurschap’ bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het gaat dan vooral om de contacten tussen telers en omwonenden van landbouwpercelen en de rol die gemeenten hierbij kunnen spelen.
Via een klankbordgroep leverden ervaringsdeskundigen en belanghebbende partijen, waaronder LTO Nederland, input voor het rapport ‘Nabuurschap bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’. Het rapport is als handreiking geschreven vanuit het perspectief van omwonenden, van telers en van bestuurders van gemeenten.
In het rapport staan praktische tips over mogelijkheden om zorgen over de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen bij omwonenden weg te nemen. Hiermee wil het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit concrete maatregelen op een rij zetten om ‘nabuurschap’ tussen partijen te bevorderen en partijen te inspireren voor het maken van afspraken. Verder moet duidelijk worden welke planologische mogelijkheden er zijn voor het instellen van bijvoorbeeld spuitvrije zones.
Gezondheidsrisico’s
In de eerste plaats staat in het rapport algemene informatie over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het gaat om het gebruik in de dagelijkse landbouwpraktijk en in welke mate rekening wordt gehouden met gezondheidsrisico’s. Verder besteedt het rapport aandacht aan het onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu naar de effecten van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op omwonenden en aan de regelgeving die daarbij hoort.
Voor omwonenden beschrijft de handreiking hoe zij zelf de zorgen en hinder door gewasbeschermingsmiddelen kunnen verminderen. Belangrijke aanbeveling is het gesprek aangaan met de teler van een aangrenzend perceel en bekijken of er overleg mogelijk is met de teler over zijn gewasbeschermingsmiddelengebruik. Eventueel is het een optie om gemaakte afspraken met meerdere partijen vast te leggen in een convenant.
Zorgen wegnemen
Aansluitend hierop is het advies aan telers om vooral goed te communiceren met omwonenden. Daarvoor reikt het rapport diverse mogelijkheden en voorbeelden aan. Het adagium is dat telers veel zorgen over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen kunnen wegnemen als ze omwonenden goed op de hoogte houden van hun activiteiten en daar uitleg bij geven. Verder geeft het rapport informatie over subsidies voor groene en blauwe diensten, zoals de inzaai van akkerranden, het realiseren van afschermingsmaatregelen of het instellen van spuitvrije zones.
Van gemeenten wordt vooral verwacht dat zij eventueel fungeren als intermediair. Zij kunnen contacten tussen omwonenden en telers faciliteren met als doel polarisatie tegen te gaan. Ook geeft het rapport aan wat voor gemeentebestuurders de wettelijke mogelijkheden zijn om planologisch het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen te reguleren. Belangrijke maatregel is dan het instellen van spuitvrije zones, met daarbij onderscheid tussen nieuwe en bestaande situaties.
Tekst door Haijo Dodde en foto door Han Reindsen