Uit onderzoek van de NVWA is gebleken dat de gebruiksvoorschriften van middelen in de kersenteelt onvoldoende worden nageleefd. Politici uitten onlangs hun onvrede in een Kamerdebat, maar vrezen tegelijkertijd dat het beperkte pakket aan gewasbeschermingsmiddelen het voortbestaan van bepaalde groenteteelten bedreigt.
Minder dan de helft van de kersentelers die dit jaar de vrijgestelde middelen Exirel en Tracer gebruikten hield zich volgens het NVWA-onderzoek aan de gebruiksvoorwaarden. ‘Als dit waar is, beschadigt dit het vertrouwen in de hele sector’, stelt Cor Pierik (BBB).
‘Als het in de kersteenteelt zo gaat, hoe zit het dan bij andere teelten?’, vraagt Thom van Campen (VVD) zich af. Hij is voorstander van een breder onderzoek naar de naleving. Laura Bromet (Groenlinks-PvdA) vindt dat er meer moet worden gekeken naar toepassing in plaats van toelating van middelen. ‘Want er gaat veel mis bij de toepassing.’
Wiersma zegt ’teleurgesteld’ te zijn in de naleving door tientallen telers. Ze waarschuwt dat het maatschappelijk draagvlak voor het gebruik van de gewasbeschermingsmiddelen staat of valt met correcte naleving van de gebruiksvoorschriften van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb).
Verantwoordelijkheid van teler
Daarnaast vindt Wiersma correcte naleving in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de teler en indirect de ketenpartijen die telers kunnen aanspreken op correct middelengebruik. Ze wil nu met het Bureau Erkenningen nagaan of de vakbekwaamheidsbewijzen kunnen worden verbeterd om zo de naleving op een hoger peil te brengen. Eerder had ze al een ‘indringend gesprek’ met de sector aangekondigd.
In de Kamer leeft ook de zorg dat teelten kunnen verdwijnen doordat de toelating van gewasbeschermingsmiddelen vervalt. Pieter Grinwis (ChristenUnie) wijst in dit verband op sla, spinazie of spruiten. Een aantal belangrijke middelen in deze teelten verliezen de komende jaren hun toelating in de groenteteelt. Daardoor is het lastiger om bijvoorbeeld witte vlieg of schimmels in deze teelten aan te pakken.
De minister vindt dat de fabrikanten het initiatief moeten nemen om middelen te ontwikkelen en toelating aan te vragen. Ze noemt in dit verband ook het fonds Kleine Toepassingen dat financiële ondersteuning biedt voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biologische bestrijders voor kleine toepassingen.
Alternatieve middelen
Daarnaast verwacht Wiersma dat er alternatieve middelen beschikbaar komen. Het vorige kabinet heeft ervoor gezorgd dat ‘groene middelen’ sneller kunnen worden toegelaten. De minister stelt nu dat er het afgelopen jaar tien nieuwe groene middelen ter beoordeling bij het Ctgb zijn aangeboden.
Verder dringt ze in de Europese Unie aan op toelating van nieuwe teelttechnieken als Crispr-Cas omdat de veredeling van weerbare gewassen kan versnellen. Ook wil ze in Europa aandringen op lagere eisen aan laagrisicomiddelen om toelating van deze middelen te versnellen.
‘Voer glyfosaatverbod gewoon uit’
Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft eerder gevraagd een aantal toepassingen van glyfosaat te verbieden, zoals bij graslandvernieuwing. ‘Voer gewoon het verbod uit,’ vindt Anne-Marijke Podt (D66). Wiersma stelt dat het juridisch niet zo eenvoudig ligt. Ze wil wel de mogelijkheden onderzoeken om de toepassing van alternatieven te verplichten. Voorwaarde is onder meer dat de impact van dit alternatief op andere doelen, zoals stikstof, klimaat of biodiversiteit, niet slechter mag zijn dan bij toepassing van glyfosaat. Grinwis wijst erop dat dit de discussie meebrengt of de impact van ploegen of klepelen groter is door het energieverbruik.
Verschillende Kamerleden vragen aandacht voor de behoefte aan informatie bij omwonenden van percelen waarop gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Wiersma steunt de oproep aan telers en boeren om informatie over het middelengebruik te delen. Ze wijst daarbij op de handreiking ‘Nabuurschap bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen’ die het ministerie heeft opgesteld. Ook wil ze kijken er met gemeenten, provincies, GGD en de NVWA een informatiepunt kan worden ingericht waar omwonenden met hun vragen terecht kunnen.